और पढ़ें
सत्यनारायण पूजन सामग्री
पूजा सामग्री जो हम देते है .
- धूपबत्ती
- कपूर
- केसर
- चंदन
- यज्ञोपवीत
- रोली
- कलावा
- रुई
- सुपारी
- पंचमेवा
- गंगाजल
- शहद
- शक्कर
- शुद्ध घी
पूजा सामग्री जो आपको उपलब्ध करानी होती है...
- चावल
- हल्दी
- 5 नग पान के पत्ते
- खुले फूल 500 ग्राम
- फूलमाला
- कुशा व दूर्वा
- दही
- दूध
- ऋतुफल
- मिष्ठान्न
- चौकी
- आसन
- 4 केले के पत्ते
- पंचामृत
- तुलसी दल
- कलश (तांबे या मिट्टी का)
- सफेद कपड़ा (आधा मीटर)
- लाल या पीला कपड़ा (आधा मीटर)
- दीपक 3 नग ( 1 बड़ा+2 छोटे )
- ताम्बूल (लौंग लगा पान का बीड़ा)
- नारियल, दूर्वा आदि सामग्री ।
श्री सत्यनारायण पूजा विधि
1- पवित्रकरण
सबसे पहले बाएँ हाथ में जल लेकर दाहिने हाथ की अनामिका, मध्यमा व अगुष्ठा से नीचे का मंत्र बोलते हुए अपने ऊपर जल छिड़कें ।मंत्र
ॐ अपवित्रः पवित्रो वा सर्वावस्थां गतोऽपि वा ।
यः स्मरेत् पुण्डरीकाक्षं स बाह्याभ्यंतरः शुचिः ॥
पुनः पुण्डरीकाक्षं, पुनः पुण्डरीकाक्षं, पुनः पुण्डरीकाक्षं ।
2- पृथ्वी पूजन
नीचे दिये मंत्र का उच्चारण करते हल्दी, रोली, अक्षत, पुष्प से पूजन करें ।ॐ पृथ्वी त्वया घता लोका देवि त्वं विष्णुना धृता ।त्वं च धारय मां देवि पवित्रं कुरु च आसनम् ॥
श्री सत्यनारायण पूजन प्रारंभ - षोडशोपचार पूजन विधि
१.ध्यान- हाथ में अक्षत-पुष्प लेकर श्री सत्यनारायण भगवान का ध्यान करें । ध्यान मंत्रॐ सत्यव्रतं सत्यपरं त्रिसत्यं सत्यस्य योनिं निहितंच सत्ये ।
सत्यस्य सत्यामृत सत्यनेत्रं सत्यात्मकं त्वां शरणं प्रपन्नाः ॥
ध्यायेत्सत्यं गुणातीतं गुणत्रय समन्वितम् ।
लोकनाथं त्रिलोकेशं कौस्तुभरणं हरिम् ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, ध्यानार्थे पुष्पाणि समर्पयामि । बोलते हुए अक्षत पुष्प अर्पित कर दें । २. आवाहन मन्त्र
आगच्छ भगवन् ! देव! स्थाने चात्र स्थिरो भव ।
यावत् पूजां करिष्येऽहं तावत् त्वं संनिधौ भव ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, श्री सत्यनारायणाय आवाहयामि, आवाहनार्थे पुष्पाणि समर्पयामि ।
३. आसन- अब सत्यनारायण भगवान को बैठने के लिए पीले चावल का आसन दें ।
आसन के लिए मंत्र
अनेक रत्नसंयुक्तं नानामणिगणान्वितम् ।
भवितं हेममयं दिव्यम् आसनं प्रति गृह्याताम ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, आसनं समर्पयामि । ४. पाद्यं- पैर धुलाने का मन्त्र
पाद्यं मंत्र
नारायण नमस्तेऽतुनरकार्णवतारक ।
पाद्यं गृहाण देवेश मम सौख्यं विवर्धय ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, पादयोः पाद्यं समर्पयामि ।
आसन के लिए मंत्र
अनेक रत्नसंयुक्तं नानामणिगणान्वितम् ।
भवितं हेममयं दिव्यम् आसनं प्रति गृह्याताम ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, आसनं समर्पयामि । ४. पाद्यं- पैर धुलाने का मन्त्र
पाद्यं मंत्र
नारायण नमस्तेऽतुनरकार्णवतारक ।
पाद्यं गृहाण देवेश मम सौख्यं विवर्धय ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, पादयोः पाद्यं समर्पयामि ।
५. अर्घ्य- इस मन्त्र से भगवान को अर्घ्य दें ।
अर्घ्य मंत्र
गन्धपुष्पाक्षतैर्युक्तमर्घ्यं सम्पादितं मया ।
गृहाण भगवन् नारायण प्रसन्नो वरदो भव ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, हस्तयोरर्घ्यं समर्पयामि । ६. आचमन- इस मन्त्र से भगवान को आचमन करायें ।
आचमन मंत्र
कर्पूरेण सुगन्धेन वासितं स्वादु शीतलम् ।
तोयमाचमनीयार्थं गृहाण परमेश्वर ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, आचमनीयं जलं समर्पयामि ।
अर्घ्य मंत्र
गन्धपुष्पाक्षतैर्युक्तमर्घ्यं सम्पादितं मया ।
गृहाण भगवन् नारायण प्रसन्नो वरदो भव ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, हस्तयोरर्घ्यं समर्पयामि । ६. आचमन- इस मन्त्र से भगवान को आचमन करायें ।
आचमन मंत्र
कर्पूरेण सुगन्धेन वासितं स्वादु शीतलम् ।
तोयमाचमनीयार्थं गृहाण परमेश्वर ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, आचमनीयं जलं समर्पयामि ।
७. स्नान - शुद्धोदक स्नान कराएँ।
स्नान मंत्र
मन्दाकिन्याः समानीतैः कर्पूरागुरू वासितैः ।
स्नानं कुर्वन्तु देवेशा सलिलैश्च सुगन्धिभिः ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, स्नानीयं जलं समर्पयामि । ८. पंचामृत स्नान - दूध, दही, घी शक्कर एवं शहद मिलाकर पंचामृत बनाएँ और भगवान को पंचामृत से स्नान कराएँ ।
स्नान मंत्र
मन्दाकिन्याः समानीतैः कर्पूरागुरू वासितैः ।
स्नानं कुर्वन्तु देवेशा सलिलैश्च सुगन्धिभिः ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, स्नानीयं जलं समर्पयामि । ८. पंचामृत स्नान - दूध, दही, घी शक्कर एवं शहद मिलाकर पंचामृत बनाएँ और भगवान को पंचामृत से स्नान कराएँ ।
पंचामृत स्नान मंत्र
पयो दधि घृतं चैव मधुशर्करयान्वितम् ।
पंचामृतं मयाऽऽनीतं स्नानार्थं प्रतिगृह्यताम् ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, पंचामृतस्नानं समर्पयामि,
पयो दधि घृतं चैव मधुशर्करयान्वितम् ।
पंचामृतं मयाऽऽनीतं स्नानार्थं प्रतिगृह्यताम् ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, पंचामृतस्नानं समर्पयामि,
८.१ . शुद्धोदक स्नान - पंचामृत स्नान के बाद शुद्ध जल से स्नान।
शुद्धोदक स्नान मंत्र
मन्दाकिन्यास्तु यद्वारि सर्वपापहरं शुभम् ।
तदिदं कल्पितं तुभ्यं स्नानार्थं प्रतिगृह्यताम् ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि । ९. वस्त्र - स्नानोपरांत भगवान को नूतन वस्त्र या वस्त्र के अभाव में कलावा अर्पित करें ।
मंत्र
शीतवातोष्णसंत्राणं लज्जाया रक्षणं परम् ।
देहालंकरणं वस्त्रं धृत्वा शांतिं प्रयच्छ मे ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, वस्त्रं समर्पयामि ।
(वस्त्र अर्पित करें, आचमनीय जल दें।)
शुद्धोदक स्नान मंत्र
मन्दाकिन्यास्तु यद्वारि सर्वपापहरं शुभम् ।
तदिदं कल्पितं तुभ्यं स्नानार्थं प्रतिगृह्यताम् ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, शुद्धोदकस्नानं समर्पयामि । ९. वस्त्र - स्नानोपरांत भगवान को नूतन वस्त्र या वस्त्र के अभाव में कलावा अर्पित करें ।
मंत्र
शीतवातोष्णसंत्राणं लज्जाया रक्षणं परम् ।
देहालंकरणं वस्त्रं धृत्वा शांतिं प्रयच्छ मे ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, वस्त्रं समर्पयामि ।
(वस्त्र अर्पित करें, आचमनीय जल दें।)
१०. यज्ञोपवीत - भगवान को जनेऊ अर्पित करें ।
नवभिस्तन्तुभिर्युक्तं त्रिगुणं देवतामयम् ।
उपवीतं मया दत्तं गृहाण परमेश्वर ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, यज्ञोपवीतं समर्पयामि ।११. चन्दन - भगवान को चंदन अर्पित करें ।
श्रीखण्डं चन्दनं दिव्यं गन्धाढ्यं सुमनोहरम् ।
विलेपनं सुरश्रेष्ठ चन्दनं प्रतिगृह्यताम् ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, गन्धं समर्पयामि ।
नवभिस्तन्तुभिर्युक्तं त्रिगुणं देवतामयम् ।
उपवीतं मया दत्तं गृहाण परमेश्वर ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, यज्ञोपवीतं समर्पयामि ।११. चन्दन - भगवान को चंदन अर्पित करें ।
श्रीखण्डं चन्दनं दिव्यं गन्धाढ्यं सुमनोहरम् ।
विलेपनं सुरश्रेष्ठ चन्दनं प्रतिगृह्यताम् ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, गन्धं समर्पयामि ।
११.१. अक्षत - भगवान को चावल अर्पित करें ।
अक्षताश्च सुरश्रेष्ठ कुंकुमाक्ताः सुशोभिताः ।
मया निवेदिता भक्त्या गृहाण परमेश्वर ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, अक्षतान् समर्पयामि ।
अक्षताश्च सुरश्रेष्ठ कुंकुमाक्ताः सुशोभिताः ।
मया निवेदिता भक्त्या गृहाण परमेश्वर ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, अक्षतान् समर्पयामि ।
१२. पुष्पमाला - भगवान को पुष्प तथा फूलमाला चढ़ायें ।
माल्यादीनि सुगन्धीनि मालत्यादीनि वै प्रभो ।
मयाऽऽह्तानि पुष्पाणि गृहाण परमेश्वर ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, पुष्पं पुष्पमालां च समर्पयामि ।
माल्यादीनि सुगन्धीनि मालत्यादीनि वै प्रभो ।
मयाऽऽह्तानि पुष्पाणि गृहाण परमेश्वर ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, पुष्पं पुष्पमालां च समर्पयामि ।
१२.१. दूर्वा - भगवान को दूर्वा अर्पित करें ।
दूर्वांकुरान् सुहरितानमृतान् मंगलप्रदान् ।
आनीतांस्तव पूजार्थं गृहाण परमेश्वर ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, दूर्वांकुरान् समर्पयामि ।१३. धूप, दीप - भगवान को धूप दीप दिखायें ।
वनस्पतिरसोद्भूतो गन्धाढ्यः गन्ध उत्तमः ।
आघ्रेयः सर्वदेवानां धूपोऽयं प्रतिगृह्यताम् ॥
साज्यं च वर्तिसंयुक्तं वह्निना योजितं मया ।
दीपं गृहाण देवेश ! त्रैलोक्यतिमिरापहम् ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, धूपं, दीपं दर्शयामि ।
दूर्वांकुरान् सुहरितानमृतान् मंगलप्रदान् ।
आनीतांस्तव पूजार्थं गृहाण परमेश्वर ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, दूर्वांकुरान् समर्पयामि ।१३. धूप, दीप - भगवान को धूप दीप दिखायें ।
वनस्पतिरसोद्भूतो गन्धाढ्यः गन्ध उत्तमः ।
आघ्रेयः सर्वदेवानां धूपोऽयं प्रतिगृह्यताम् ॥
साज्यं च वर्तिसंयुक्तं वह्निना योजितं मया ।
दीपं गृहाण देवेश ! त्रैलोक्यतिमिरापहम् ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, धूपं, दीपं दर्शयामि ।
१४. नैवेद्य -- भगवान को मिठाई अर्पित करें ।
(पंचमिष्ठान्न व सूखी मेवा अर्पित करें)शर्कराखण्डखाद्यानि दधिक्षीरघृतानि च ।
आहारं भक्ष्यभोज्यं च नैवेद्यं प्रतिगृह्यताम् ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, नैवेद्यं निवेदयामि ।१४.१ . ऋतुफल - भगवान को केले, आम, सेवफल आदि चढ़ायें ।
फलेन फलितं सर्वं त्रैलोक्यं सचराचरम् ।
तस्मात् फलप्रदादेन पूर्णाः सन्तु मनोरथाः ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, ऋतुफलं निवेदयामि। मध्ये आचमनीयं जलं उत्तरापोऽशनं च समर्पयामि ।
(पंचमिष्ठान्न व सूखी मेवा अर्पित करें)शर्कराखण्डखाद्यानि दधिक्षीरघृतानि च ।
आहारं भक्ष्यभोज्यं च नैवेद्यं प्रतिगृह्यताम् ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, नैवेद्यं निवेदयामि ।१४.१ . ऋतुफल - भगवान को केले, आम, सेवफल आदि चढ़ायें ।
फलेन फलितं सर्वं त्रैलोक्यं सचराचरम् ।
तस्मात् फलप्रदादेन पूर्णाः सन्तु मनोरथाः ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, ऋतुफलं निवेदयामि। मध्ये आचमनीयं जलं उत्तरापोऽशनं च समर्पयामि ।
१५. ताम्बूल - भगवान को पान सुपारी अर्पित करें ।
पूगीफलं महद्दिव्यं नागवल्लीदलैर्युतम् ।
एलालवंगसंयुक्तं ताम्बूलं प्रतिगृह्यताम् ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, मुखवासार्थे ताम्बूलं समर्पयामि ।१६. दक्षिणा - भगवान को अपना कमाई का एक अंश के रूप में कुछ द्रव्य अर्पित करें ।
हिरण्यगर्भ गर्भस्थं हेमबीजं विभावसोः ।
अनन्तपुण्यफलदमतः शान्तिं प्रयच्छ मे ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, दक्षिणां समर्पयामि ।
पूगीफलं महद्दिव्यं नागवल्लीदलैर्युतम् ।
एलालवंगसंयुक्तं ताम्बूलं प्रतिगृह्यताम् ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, मुखवासार्थे ताम्बूलं समर्पयामि ।१६. दक्षिणा - भगवान को अपना कमाई का एक अंश के रूप में कुछ द्रव्य अर्पित करें ।
हिरण्यगर्भ गर्भस्थं हेमबीजं विभावसोः ।
अनन्तपुण्यफलदमतः शान्तिं प्रयच्छ मे ॥
ॐ श्री सत्यनारायणाय नमः, दक्षिणां समर्पयामि ।
पूजन का क्रम पूरा होने पर क्रमशः भगवान श्री सत्यनारायण की कथा का पाठ स्वयं करें या किसी योग्य ब्राह्मण से सुने । कथा समापन के बाद भगवान सत्यनारायण भगवान की आरती करें । आरती के बाद मंत्रपुष्पांजलि अर्पित करें । अंत में शांतिपाठ कर क्षमा याचना का भाव करते हुए श्री सत्यनारायण भगवान की बिदाई करें ।
0 Reviews